Lại lo bánh Trung thu "bẩn"

Khách hàng chọn lọc các sản phẩm tại quầy bán bánh Trung thu Kinh Đô. Dọc các tuyến phố của Hà Nội như: Bà Triệu, Hàng Buồm, Giảng Võ, Cát Linh, Thái Thịnh, Chùa Bộc, Xuân Thủy... Những quầy giới thiệu sản phẩm, bán bánh Trung thu của các hãng bánh kẹo lớn như: đế kinh, hữu hảo, Bảo Ngọc, Bibica, Thu Hương, Hải Hà mọc lên như nấm. Tại nhiều cửa hàng, quầy giới thiệu sản phẩm, hầu hết các sản phẩm bánh Trung thu đều có giá bán tăng hơn năm ngoái từ 5 đến 10%. Bánh "bình dân" có giá từ 40 đến 60 nghìn đồng/chiếc loại 150 gram, bánh cao cấp, kiểu dáng trải qua, có giá vài trăm nghìn đồng/chiếc. Các loại bánh "chính hãng" tăng giá, cũng tạo thời cơ cho các cơ sở làm bánh thủ công, sản xuất theo kiểu thời vụ chiếm lĩnh thị phần, nhất là khu vực nông thôn, bằng việc cho ra lò các loại bánh giá "siêu rẻ". Người tiêu dùng chỉ cần bỏ ra 15.000 đến 20.000 đồng là mua được một chiếc bánh nướng hoặc bánh dẻo khá bắt mắt, với đầy đủ hương vị từ nhân hạt sen, khoai môn, đậu đỏ, vừng đen đến vi cá, dồi sấy, gà quay..., Được bày bán trà trộn ngay trong những cửa hàng bien chuc danh de ban có treo thương hiệu bánh Trung thu của các hãng lớn, có uy tín. Tuy nhiên, loại bánh này thường không ghi rõ nơi sản xuất, thành phần, hạn sử dụng, hoặc có ghi hạn sử dụng là 30 ngày nhưng không ghi ngày sản xuất. Người tiêu dùng không thể biết nguồn gốc, xuất xứ của chiếc bánh, cũng không biết bánh được dùng bao nhiêu hóa chất, sinh sản từ khi nào. Cho nên, khả năng ngộ độc rất dễ xảy ra khi ăn loại bánh này. Theo thống kê của cơ quan chức năng, tại TP Hà Nội có gần 200 cơ sở sản xuất bánh Trung thu. Tính chung cả nước sẽ có tới hàng nghìn cơ sở, trong đó, rất nhiều cơ sở sản xuất bánh tự phát, nhỏ lẻ, hoạt động có tính chất thời vụ. Vì sinh sản thời vụ vì thế cơ sở vật chất không đảm bảo các điều kiện về an toàn vệ sinh thực phẩm, nhân viên trực tiếp làm bánh không được khám sức khỏe theo quy định, không đeo khẩu trang, bít tất tay khi làm bánh. Vì sao thực trạng nhiều cơ sở làm bánh Trung thu vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm đã diễn ra trong nhiều năm, có những cơ sở hoạt động không giấy phép, nhưng đến nay vẫn hoạt động, vẫn sản xuất và tiêu thụ hàng trăm nghìn chiếc bánh không bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm? Kết quả thanh tra dịp Tết Trung thu năm 2013 của Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã lý giải phần nào thắc mắc của dư luận. Trong tổng số 109.136 cơ sở được thanh tra, có 20.048 cơ sở bị phát hiện không đảm bảo điều kiện an toàn thực phẩm, nhưng chỉ có 3.752 cơ sở bị xử lý bằng hình thức từ cảnh cáo, phạt tiền, đến đình chỉ hoạt động, chuyển cơ quan chức năng. Như vậy, có tới 80,91% số cơ sở vi phạm, cơ quan chức năng đã phát hiện, nhưng không xử lý gì! Việc xử lý vi phạm chưa nghiêm và thiếu kiên quyết của cơ quan chức năng, cùng với lợi nhuận lớn thu được từ việc sinh sản, kinh dinh bánh Trung thu kém chất lượng, đã khiến nhiều người bất chấp các quy định an toàn thực phẩm, tiếp tục cho ra lò những chiếc bánh không bảo đảm chất lượng. Dịp Tết Trung thu năm 2013, một cơ sở sinh sản bánh kém chất lượng tại phường Biển đèn LED Yên Phụ, (Tây Hồ, Hà Nội) đã bị phát hiện. Chủ cơ sở này nhấn sinh sản bánh Trung thu "chui" (không có giấy phép của cơ quan chức năng). Vật liệu làm bánh được mua gom tại chợ Đồng Xuân, trong đó một số nguyên liệu, phụ gia có xuất xứ Trung Quốc. Theo nhận định của chuyên gia về an toàn thực phẩm, nhân bánh Trung thu làm sẵn đóng gói rất dễ bị hỏng, cho nên cơ sở sản xuất thường cho vào nhiều phụ gia, hóa chất bảo quản. Người ăn bánh Trung thu làm từ các loại nhân này, nhất là trẻ mỏ sẽ có nguy cơ bị hóa chất làm ảnh hưởng đến bộ máy tiêu hóa. Tại TP Hồ Chí Minh cũng từng xảy ra tình trạng hàng tấn bánh Trung thu được ra lò từ vật liệu tái chế bánh tồn kho của năm trước, hay từ mứt bí, lạp xưởng còn lại từ dịp Tết, rồi trộn với hương liệu, làm thành bánh mới, bán ra thị trường. Những loại bánh này lại được trà trộn tại nhiều đại lý treo bảng của những thương hiệu nổi danh khiến người tiêu dùng vừa mất tiền, vừa mang mầm bệnh vào người. Theo TS Lâm Quốc Hùng, Trưởng phòng giám sát ngộ độc thực phẩm, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), để làm ra chiếc bánh cần rất nhiều loại vật liệu: thực phẩm, gia vị, phụ gia, bao gói bánh. Mỗi loại nguyên liệu đều có nguy cơ ô nhiễm vi sinh vật gây bệnh, ô nhiễm hóa chất độc hại. Rồi điều kiện vệ sinh nơi chế biến, dụng cụ chế biến, công cụ bảo quản bánh, bàn tay của người chế biến đều có nguy cơ chứa đựng các "tác nhân" gây ô nhiễm bánh. Bánh Trung thu không bảo quản lâu được. Với bánh dẻo, làng nhàng hạn dùng chỉ từ 8 đến 10 ngày, đọc thêm với bánh nướng có thể tới 20 đến 30 ngày. Thời gian Tết Trung thu rất ngắn, nhu nhà cầu dùng của người dân tụ hội gia tăng đột biến nhiều khi vượt quá cả năng lực sinh sản. Vì lợi nhuận, nhiều người bất chấp các quy định an toàn thực phẩm, đã sản xuất, kinh dinh bánh kém chất lượng. Hậu quả chung cuộc là bánh bị ô nhiễm, ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của người ăn. Bánh Trung thu là một món quà mang giá trị ý thức. Do điều kiện kinh tế và nếp tiêu dùng, nhiều người dân vẫn không quan tâm nguồn gốc, xuất xứ, hạn sử dụng. Chính nên, các cơ sở sinh sản bánh Trung thu kém chất lượng, bánh nhái, bánh không rõ cội nguồn vẫn tồn tại. Nếu các cơ quan chức năng không tiến hành ráo riết các hoạt động thanh tra, rà các cơ sở sản xuất, kinh dinh, nhập khẩu các sản phẩm bánh Trung thu, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm, thì nguy cơ người tiêu dùng bị ngộ độc do sử dụng bánh Trung thu kém chất lượng, không đảm bảo an toàn thực phẩm vẫn còn đó. "Từ ngày 20-8 đến ngày 20-9, các đoàn thanh tra, soát liên ngành của trung ương và địa phương sẽ kiểm tra trực tiếp tại các cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh, du nhập thực phẩm được dùng nhiều trong dịp Tết Trung thu. Các đoàn hội tụ rà nguồn gốc nguyên liệu, kiểm nghiệm sản phẩm, ghi nhãn, bao bì dùng, công bố tiêu chuẩn sản phẩm, điều kiện vệ sinh nơi bày bán...". TS NGUYỄN THANH PHONG Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế "Người tiêu dùng nên chọn mua bánh Trung thu bảo đảm an toàn thực phẩm theo những tiêu chí sau: Bánh phải có nguồn gốc rõ ràng (tên của nhà sinh sản, địa chỉ nơi sản xuất, chỉ dẫn dùng, bảo quản...). Bánh phải ghi ngày sinh sản, hạn sử dụng và còn hạn dùng. Bánh được bày bán ở nơi hợp vệ sinh, có đủ trang, thiết bị che chắn tránh bụi bẩn, mưa nắng, côn trùng thâm nhập, bảo quản theo đúng quy định trên nhãn sản phẩm của nhà sinh sản". TS LÂM QUỐC HÙNG Trưởng phòng giám sát ngộ độc thực phẩm, Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế "Do sản xuất bánh theo thời vụ, bởi thế, cứ đến gần Tết Trung thu lại xuất hiện nhiều cơ sở sản xuất bánh thủ công, nhỏ lẻ. Việc kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm bánh Trung thu cần được thực hiện ngay từ sớm, trước Rằm Trung thu hai tháng, để kịp thời ngăn chặn những kiểu làm ăn phi pháp, khinh luật pháp và sức khỏe người tiêu dùng". Ông ĐẶNG THẾ HÙNG (Phường Nguyễn Trãi, Hà Đông, Hà Nội) BẢO MINH